۲-۶ عزت نفس کلی:

 

ارزشیابی که شخصی نسبت به ارزشمندی خویش دارد در واقع عزت نفس قضاوت شخص به ارزشمندی وجود می‌باشد این خاصیت عمومی است و در همه انسان ها وجود دارد و نه یک حالت محدود گذرا بلکه ثابت و دائمی است( شاملو ۱۳۷۲).

 

عزت نفس به عنوان ظرفیت و توانایی تعبیر و تفسیر رویدادها به گونه ای که احساس خود ارزشی را در

 

فرد افزایش دهد و حفظ کند، تعریف شده است (کرنیس^[۱۷]، ۲۰۰۶).

 

۲-۷ عزت نفس اجتماعی:

 

احساسات و عقاید کودک ‌در مورد خودش که به عنوان یک دوست برای دیگران دارد که کودکان، او را دوست دارند و افکار و عقاید او برای آن ها ارزشمند است و او را در فعالیت هایشان شرکت می‌دهند و از ارتباط و تعامل با همسالان خود احساس رضایت می‌کند(بیابانگرد ، ۱۳۷۲).

 

۲-۸ عزت نفس تحصیلی:

 

مبتنی بر ارزش است که فرد به عنوان یک دانش آموز در رابطه با تحصیل و جایگاه تحصیلی اش دارا است، موفقیت های تحصیلی افراد باعث ارزیابی مثبت در این زمینه خواهد شد( بیابانگرد،۱۳۷۲).

 

۲-۹ مؤلفه‌ های اساسی عزت نفس:

 

پنج مؤلفه‌ عزت نفس از دیدگاه جامع نگر«اینرونر» در ذیل مطرح شده است، توصیف موارد با استناد به عزت نفس بالا و پایین توسط بربا( ۱۹۸۹) مطرح شده است:

 

۱-امنیت: احساسی از اطمینان قوی است که شامل این نکات می شود، احساس راحتی، وقوف در آنجا که از وی انتظار می رود، توانایی وابستگی به افراد و موقعیت ها و درک قواعد و محدودیت ها، دارا بودن احساس قوی امنیت( می توانم از پشتیبانی دیگران بر خودار شوم) پایه ای است که ساختار مؤلفه‌ های دیگران برآن اساس پایه ریزی می‌گردد از این رو کودکان باید قبل از انجام هر عملی نسبت به آن اطمینان خاطر حاصل نمایند، چنانچه کودک احساس ناراحتی نماید( نسبت به آنچه که از من انتظار می رود مطمئن نیستم) در جذب مؤلفه‌ های دیگر عزت نفس با مشکل مواجه خواهد شد.

 

۲-خود پذیری: احساس فردیتی است که اطلاعاتی درباره خود و توصیف دقیق و واقع بینانه را بر حسب نقش ها، اسنادها و ویژگی های جسمانی را در بر می‌گیرد. کودکانی که واجد خود پذیری قوی باشند( من خود را دوست دارم و می پذیرم) احساس فرد گرایی، شایستگی، کفایت و تحسین از خود دارند وکودکانی که احساس خود پذیری ضعیفی دارند( من خودم را دوست ندارم) در پذیرش خود فاقد اراده اند.

 

۳-پیوند جویی: احساسی از پذیرفتن و مقبولیت است به ویژه در روابطی که مهم قلمداد می‌شوند، همچنین به معنای احساس پذیرفته شدن و مورد احترام قرار گرفتن از سوی دیگران به کار می رود. کودکانی که دارایی احساسات پیوند جویی قوی باشند(احساس تعلق داشتن) رابطه راحت و رضایتمندی با دیگران برقرار می‌کنند. حال آنکه احساس پیوند جویی ضعیف درکودک( کسی نمی خواهد با من باشد) منجر به انزوا طلبی و احساس بیگانگی وی خواهدشد.

 

۴-شایستگی: این مؤلفه‌ به احساس موفقیت و فضیلت در کارایی اشاره دارد و شامل وقوف بر نیرومندی ها، توانمندی ها و پذیرش ضعف ها نیز می شود. کودکانی که واجد احساس شایستگی می‌باشند( من احساس توانایی می کنم، ‌بنابرین‏ می توانم با هر خطری رو برو شوم).

 

۵-تعهد: در این مؤلفه‌ دارا بودن هدف وانگیزه درزندگی مورد نظر است به طوری که به خویشتن اجازه دهد تا اهداف واقع بینانه و قابل حصولی داشته باشد و در قبال پیامدهای تصمیمات خود احساس مسئولیت نماید.

 

۲-۱۰ماهیت عزت نفس:

 

از آن جایی که عزت نفس مفهوم روان شناختی بسیار عام وگسترده ای است و در عین حال بسیار مهمی می‌باشد، والدین معمولاً تشویق به رشد ویژه آن را دشوار می‌یابند، مگر اینکه عزت نفس را به طور مشخص تعریف کنند. عزت نفس همان ارزیابی نفس است که برطبق معیارهای فردی خاص صورت می پذیرد. هر فرد، نقش آن معیارها را در تعیین ارزش انسانی خود بسیار تلقی می‌کند.

 

عزت نفس برای بقا و سلامت روانی انسان حیاتی است«عزت نفس» همیشه از ارزش ثابتی برخوردار نیست، ‌بنابرین‏ می توان بسته به شرایط جسمی(سلامت یا بیماری)، تجربه ها زندگی(موفقیت یا شکست)و حالات روحی(شاد یا غمگین) مثبت و منفی نوسان داشته باشد. عزت نفس یکی از ملزومات عاطفی زندگی است و بدون آن بسیاری از نیازهای اساسی برآورده نمی شوند(گرین برگ و همکاران ۱۹۹۲). در واقع، عزت نفس بعد ارزیابانه خود پنداره، توصیف فرد از خود است و اشاره ‌به این داردکه چگونه خود را ارزشیابی می‌کنیم. برای انسان این امکان وجود دارد که رنگ ها، صداها، شکل ها و احساس های خاصی را دوست نداشته باشد. اما اگر فرد بخش های از خود را دوست نداشته باشد، ساختار روانی او به شدت آسیب می بیند.

۲-۱۱عزت نفس در دوره نوجوانی

 

مجموعه برداشت ها و ارزیابی ها و تجاربی که از خویش داریم باعث می شود که نسبت به خود احساس خوشایند ارزشمند بودن، یا بر عکس احساس ناخوشایند بی کفایتی داشته باشیم. همه ی افراد ، صرف نظر از سن، جنسیت، زمینه ی فرهنگی و جهت و نوع کاری که در زندگی دارند، نیازمند عزت نفس هستند. عزت نفس، برابر است با خودباوری واقعی. یعنی : خود را آن گونه که هستیم باور کنیم و برای خشنودی خودمان و دیگران تلاش نماییم . عزت نفس واقعاً بر همه سطوح زندگی اثر می‌گذارد. در حقیقت، بررسی های گوناگون حاکی از آن است که چنانچه نیاز به عزت نفس ارضاء نشود ، نیازهای گسترده تری نظیر نیاز به آفریدن ، پیشرفت ، و یا درک و شناسایی استعدادهای بالقوه محدود می ماند. به خاطر بیاورید هنگامی که کاری را به بهترین نحو به پایان رسانده اید چه احساس خوشی به شما دست داده است. افرادی که احساس خوبی نسبت به خود دارند، معمولاً احساس خوبی نیز نسبت به زندگی خواهند داشت. آن ها می‌توانند با اطمینان به خود و اطرافیان، با مشکلات و مسئولیت های زندگی مواجه شوند و از عهده آن ها برآیند (پورشافعی، ۱۳۷۰).

 

نوجوانی از دوران مهم و پر فراز و نشیب زندگی افراد محسوب شده و مرحله گذر از دوران کودکی به بزرگسالی با تغییرات فیزیکی و روانی متعددی همراه است. عزت نفس نوجوان یکی از تغییراتی است که دستاورد پدیده بلوغ در این دوران است.

 

۱ – افراد ممکن است واکنش های عاطفی و هیجانی را نادیده گرفته یا انکار کنند اما همواره مشغول تشخیص عوامل ناخواسته و نامطلوب در زندگی شان باشند.

 

۲ – واکنش های عاطفی و هیجانی، اغلب پاسخ هایی به عوامل زودگذر هستند، در حالی که درجه بندی رضایت مندی از زندگی می‌تواند منعکس کننده چشم انداز طولانی مدت تری باشد.

 

۳ – ارزیابی هوشیارانه فرد از شرایط زندگی اش می‌تواند ارزش ها و اهدافش را نمایان سازد در حالی که واکنش های عاطفی، بیشتر نشان دهنده انگیزه های ناهشیار بودن و حالات و شرایط بدنی و جسمی تأثیر چشمگیری بر آن ها دارند.

 

۴ – رضایت مندی از زندگی یک ساختار خصیصه ای و نسبتاً پایدار است و به نظر می‌رسد قابلیت پیش‌بینی بیشتری نسبت به مؤلفه های عاطفی داشته باشد.

 

رضایت مندی از از زندگی مربوط به نوعی از فرایند ارزیابی است که افراد کیفیت زندگی شان را ارزیابی می‌کنند. رضایت مندی بالا، حالتی است که شرایط درک شده توسط فرد با هنجارهای تعیین شده از طرف ” خود ” و هنجارهایی که ایجاد شده مطابقت دارند. ‌بنابرین‏، رضایت مندی از زندگی، ارزیابی شناختی هوشیارانه فرد از زندگی اش است که در آن ملاک های فرد نقش مهمی در ارزیابی او ایفا می‌کنند (پاوت^[۴۲] و دینر،۱۹۹۳؛ نقل از گارسیا و ارلندسون،۲۰۱۱). رضایت مندی از زندگی مربوط به گذشته، حال و آینده ی زندگی فرد است. این رضایت، یک ارزیابی کلی از احساسات و نگرش‌ها ‌در مورد زندگی افراد است که در یک نقطه خاص در زمان‌های مختلف از منفی به مثبت می گراید. در مجموع، رضایت مندی از زندگی عبارت است از احساس خوشبختی، اینکه فرد زندگی را معنادار بداند، روند زندگی اش را از گذشته تا به حال در نظر وی راضی کننده نماید و امیدوار باشد در آینده زندگی مطلوبی را خواهد داشت، احساس کند نقش مهمی در زندگی به عهده اوست و زندگی خسته کننده ای ندارد و در زندگی جایگاه مهمی متعلق به وی می‌باشد (کانمن و کراجر،^[۴۳] ۲۰۰۶؛ نقل از پروف و اوزمیت، ۲۰۱۱).

رضایت مندی حوزه ای

 

این مؤلفه ی بهزیستی ذهنی، به حالتی از رضایت مندی اشاره دارد که مرتبط با حوزه ها و یا جنبه هایی از زندگی فرد است. یعنی ارزیابی شناختی فرد ‌در مورد جنبه‌های مختلف زندگی اش از قبیل کار، خانواده، اوقات فراغت، سلامت جسمانی، وضعیت اقتصادی و گروهی که عضو آن است و یا اجتماعی که ارتباط معناداری با آن دارد. به نظر می‌رسد، رضایت مندی حوزه ای بیشتر موقّتی و تحت تأثیر شرایط و تغییرات در هر حوزه به طور مستقیم وقوی با رویدادها و موقعیّت های زندگی ارتباط دارد. ‌بنابرین‏، این ادعا که رضایت مندی از زندگی یک خصیصه است و رضایت مندی حوزه ای یک حالت است، می توان پذیرفت که رضایت مندی از زندگی، پایدارتر، عینی تر و محسوس تر از رضایت مندی حوزه ای است. برخی تحقیقات، نشان داده‌اند که این دو مؤلفه ی بهزیستی ذهنی دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند. برای مثال، در مطالعه ای که توسط لانس^[۴۴] و دیگران(۱۹۸۹؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱) انجام شد، همبستگی بین رضایت مندی از زندگی و رضایت مندی حوزه ای مختلف ( مثل شغل) بین ۵۸/۰ تا ۶۲/۰ به دست آمد. گروهی از پژوهشگران، رضایت مندی از زندگی را به عنوان یک آمادگی خلقی برای تفسیر تجارب زندگی به شکل مثبت و منفی در نظر گرفته اند (فیست^[۴۵] و همکاران، ۱۹۹۵؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱). به نظر می‌رسد این آمادگی حاصل تفاوت های افراد در سیستم عصبی باشد که به طور ارثی به آن ها می‌رسد (لیکن و هلجن^[۴۶]، ۱۹۹۶؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱).

عاطفه خوشایند یا مثبت

 

عاطفه خوشایند، بعد هیجانی بهزیستی ذهنی است (برادبرن و کاپلوویتز^[۴۷]، ۱۹۶۵؛ دینر و امونز^[۴۸]، ۱۹۸۴؛ نقل از دینر، ۲۰۰۰). این بعد یا مؤلفه ی بهزیستی ذهنی شامل هیجاناتی مانند لذت، شادی، قناعت، غرور و شادکامی و وجد است. عاطفه خوشایند، هیجانات موقّتی و زودگذر را دربر می‌گیرد که مرتبط با وقایع اخیر زندگی فرد است و بیشتر با محرک های پاداشی مثل خوشی های روزانه همراه است. محققان دریافتند که ‌در مورد عاطفه خوشایند یک خط پایه^[۴۹] وجود دارد و افراد مدّتی بعد از رخ دادن وقایع خوب و لذت بخش و به دست آوردن حالت خوشایند دوباره ‌به این سطح اولیه یا خط پایه باز می‌گردند (وین و همکاران، ۱۹۸۹؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱). بر این اساس، شادکامی مهمترین بعد هیجانی بهزیستی ذهنی است که تعاریف بسیاری ‌در مورد آن وجود دارد. گروهی محققان، عناوینی نظیر خشنودی و لذت طولانی مدت به آن می‌دهند (هانکانن^[۵۰]، ۲۰۰۱؛ بولگر^[۵۱]، ۱۹۹۷؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱). برخی پژوهشگران شادکامی را متغیری می دانند که پایه ی زیست شناختی دارد و هیجان مثبت، رضایت مندی از زندگی، نبود هیجانات منفی، روابط مطلوب با دیگران، هدفمند بودن، رشد شخصیتی و علاقه به دیگران را از شروط لازم برای رسیدن به شادکامی قلمداد می‌کنند. در این میان، کیفیت ارتباطات اجتماعی تاثیر فراوانی در ارتقاء سطح شادکامی دارد مانند عضویت در سازمان‌های خیریه، ارتباط خوب و رضایت بخش با اعضای خانواده، دارا بودن مهارت‌های اجتماعی و پذیرفته شدن در گروهی که فرد عضو آن می‌باشد (فامهام و بروین^[۵۲]، ۱۹۹۰؛ بیلی و میلر^[۵۳]، ۱۹۹۸؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱). شادکردن و راضی بودن افراد، حفظ این حالات و نیز جلوگیری از ناراضی بودن و تیره روزی آن ها عملکردهای نسبتاً متفاوتی را می طلبد (سلیگمن، چک و سنت میهالی^[۵۴]، ۲۰۰۰؛ آرجیل، ۱۹۸۷؛ نقل از اگان، ۲۰۱۴). دینر در تعریف خود از شادکامی ‌به این موضوع اشاره کرد که شادکامی را می توان به عنوان مؤلفه عاطفی بهزیستی ذهنی در نظر گرفت و آن را حاصل تناسب در میزان عاطفه خوشایند و ناخوشایند دانست ‌به این صورت که وزن عواطف خوشایند بیشتر از عواطف ناخوشایند باشد (دینر و سلیگمن، ۲۰۰۴؛ نقل از شعبانی، ۱۳۹۱).

 

پژوهش های زیادی در حوزه بهزیستی ذهنی صورت گرفته که در آن نقش عوامل متعددی از جمله: سن ( پیکراز^[۵۵] و همکاران، ۲۰۱۱) جنسیت (پیکراز و همکاران،۲۰۱۱؛ پرنگر، هادلسون و بوویر^[۵۶]، ۲۰۰۴). تأهل (گلستانی بخت، ۲۰۰۷؛ موری، لسلی و لاویز^[۵۷]، ۲۰۰۵؛ هادیان فرد، ۲۰۰۵؛ بخشی پور رودسری، پیروی و عابدیان، ۲۰۰۵؛ سهیل و چادهری^[۵۸]، ۲۰۰۴؛ جعفری، لیاقت دار و عابدی، ۲۰۰۴؛ فرهادی ، جواهری و غلامی، ۲۰۰۵) رشته تحصیلی (راتانا سریپونگ و وانگ^[۵۹]، ۲۰۱۱؛ عیاش – عبدو^[۶۰]، آلامودین، ۲۰۰۷؛ فرهادی، جواهری و غلامی، ۲۰۰۵؛ ظهور و فکری، ۲۰۰۴؛ نوری، مکری، محمدی فر و یزدانی، ۲۰۰۲) معدل (جعفری ، لیاقت دار و عابدی، ۲۰۰۴)، در تبیین بهزیستی ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. از سویی، برخی پژوهشگران مانند اندروز و ویسی^[۶۱] (۱۹۷۶؛ به نقل از دارایاپا، ۲۰۱۱)، نشان دادند که عوامل جمعیت شناختی (سن، جنس، درآمد، تحصیلات، نژاد، وضعیت تأهل) تنها حدود ۸ درصد از واریانس بهزیستی ذهنی را تبیین می‌کند. از سویی، بیچ و فنچام^[۶۲] (۱۹۹۴؛ نقل از داتیلیو^[۶۳]، ۲۰۱۰؛ ترجمه اصغری و همکاران، ۱۳۹۳) نقش عاطفه مثبت را در روابط مورد بررسی قرار داده‌اند که نتایج مطالعه آن ها نشان می‌دهد که افرادی که سطح بالایی از عاطفه مثبت را تجربه می‌کنند، حس بهتری از خوب زیستن و نفوذ اجتماعی دارند. در نتیجه، بیچ و فنچام (۱۹۹۴) پی بردند که افرادی با عواطف مثبت، خلق مثبتی دارند و تعامل اجتماعی و صمیمیت جنسی آن ها نیز بیشتر است.

 

عاطفه ناخوشایند یا منفی

 

عملکرد راه آهن در بندر شهید رجایی

 

با توجه به اینکه خطوط ریلی موجود بر اساس نیاز زمانی ساخته نشده‌اند و خطوط در بندر پراکنده و تجهیزات نیز کمی باشند: در نتیجه باعث کاهش راندمان این بخش در بندر شده است. همچنین به علت سنتی بودن عملکرد راه آهن در بخش ریلی جابه‌جایی اسناد به صورت سنتی و دستی می‌باشد که خود باعث کاهش جذابیت برای صاحبان کالا برای استفاده از بخش ریلی شده است.

 

در حالت مطلوب و بر اساس برنامه های کلان (برنامه پنج ساله)، باید حدود ۲۵ درصد محموله‌ها به صورت ریلی جا بجا شوند و از این طریق حتی ترافیک کامیون در داخل محوطه بندر نیز کاهش پیدا نماید. این شاخص در حال حاضر حدود هفت درصد است که دلیل عدم تحقق این امر، هر دو بخش بندر و راه آهن می‌باشد، راه آهن هنوز با سیستم اداری قدیمی کار می‌کند و خصوصی سازی نشده است و مواردی همچون جابه‌جایی بار توسط تراکتور، بهره گیری از نیروی انسانی قدیمی که تنها در چارچوب زمان مشخص به کار مشغول می‌شوند و غیره، سبب کاهش بهره‌وری این بخش شده است. در خارج از محیط بندر نیز مشکلاتی همچون یک خطه بودن راه آهن بافق – بندر عباس مطرح می‌باشد که در حال توسعه می‌باشد. در بخش ریلی دو طرح توسعه توسط بندر برنامه ریزی شده است، یکی حدود ۱۵٫۵ درصد کیلومتر ریل برای اراضی پشتیبان و دیگری طرح راه اندازی توقفگاه ریلی.

 

نمودار (۲-۱۶) عملکرد راه آهن در حمل یکسره کالا با عملکرد بخش جاده‌ای مورد مقایسه قرار گرفتند که همان طور از ارقام پیدا‌ است، می‌توان گفت راه آهن نقش ناچیزی در این نوع سیستم حمل دارد و سنگینی حمل یکسره کالا بر روی جاده قرار دارد در صورتی که می‌بایست بیشترین سهم بر عهده راه آهن باشد.

 

نمودار ‏۲‑۱۶: نقش حمل‌ونقل زمینی در حمل یکسره از بندر شهید رجایی (منبع: آمار و عملکرد سازمان بنادر، بندر شهید رجایی)

 

یکی از مشکلات کنونی نبود باسکول ریلی در بندر می‌باشد که با ساخت توقفگاه ریلی، استفاده از تجهیزات تخلیه و بارگیری مناسب و اضافه کردن لوکوموتیو بخش عمده‌ای از این مشکلات بر طرف خواهد شد. در حال حاضر تمامی عملیات در داخل بندر شهید رجایی در حوزه ریلی بر عهده راه آهن قرار دارد. در ابتدا نظر به اینکه زیر ساخت‌ها باید توسط بندر صورت می‌پذیرفت، پنج دستگاه کشنده به راه آهن واگذار گردید که به دلیل سنتی بودن سیستم کاری، آن‌ ها تجهیزات را با تراکتور جایگزین نمودند و با توسعه فعالیت ترانزیت کالاها، درآمد قابل توجهی جذب راه آهن گردید و این امر علاقه‌مندی مدیران و تصمیم گیرندگان عمده در این بخش را متوجه بندر عباس نمود (حتی سبب شد که یزد و کرمان زیر مجموعه بندر عباس شوند). در حال حاضر نیز حوزه راه آهن یک مسئول مستقر در بندر دارد که تعاملات را به انجام می‌رساند .

 

حمل‌ و نقل دریایی

 

جمهوری اسلامی ایران باسابقه نزدیک به ۳۰۰۰ سال دریانوردی و پیشتاز در امر دریانوردی و برخورداری از ۵۸۰۰ کیلومتر طول سواحل در شمال و جنوب و موقعیت ممتاز در منطقه مهم خاورمیانه و عبور کریدورهای مهم شمال – جنوب و شرق – غرب از پهنه سرزمین و وجود شبکه های گسترده راه در کشور از قابلیت بسیار بالایی در توسعه حمل و نقل دریایی و حمل و نقل ترکیبی و گسترش ترانزیت برخوردار می‌باشد و به همین لحاظ با توسعه فعالیت‌های بندری و دریایی می‌توان زمینه‌های تحقیق بخش مهمی از چشم انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران را فراهم ساخت.

 

حمل و نقل دریایی در سطح بین‌الملل به عنوان باصرفه‌ترین، ارزان‌ترین و کارآمدترین شیوه حمل و نقل انبوه کالاهای نفتی و غیرنفتی در سرتاسر جهان محسوب شده و بیشتر تجارت جهانی از طریق دریا انجام می‌شود و هم اکنون سهم کشتیرانی در جا به‌جایی کالاهای ساخته شده و مواد خام به ۹۰% کل تجارت جهانی می‌رسد.

 

سازمان بنادر و دریانوردی

 

سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان یک سازمان دولتی وابسته وزارت راه و شهرسازی، مرجع قانونی حمل و نقل دریایی کشور می‌باشد و نمایندگی دولت جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی دریایی را بر عهده دارد. اداره و بهره برداری بندرها بازرگانی کشور، سیاست‌گذاری و نظارت کامل در امور کشتیرانی ساحلی و بازرگانی و تأمین ایمنی عبور و مرور آن‌ ها رسالت وجودی این سازمان است و بر اساس قوانین و مقررات مصوب به صورت در آمد ۰ هزینه اداره می‌گردد و این سازمان ابتدا با عنوان “اداره بنادر کل کشور(اداره کل بنادر)” در روز ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۱۴ شمسی در تهران ایجاد و کلیه امور بنادر ایران در آن متمرکز شد و سپس در خرداد کاه سال ۱۳۳۹ بانام سازمان بنادر و کشتیرانی قانونا تأسیس گردید. سازمان در سال ۱۳۵۳ شمسی از وزارت دارایی متنازع و به وزارت راه و ترابری انتقال یافت. در سال ۱۳۸۷ قانون تغییر نام سازمان به ” سازمان بنادر و دریانوردی” در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و حاکمیت کلیه قوانین حاکم بر سازمان بنادر و کشتیرانی به سازمان بنادر و دریانوردی نیز تنفیذ گردید. حمل‌ونقل دریایی کشور نقشی غیرقابل جایگزین در تجارت خارجی به‌ویژه فرا قاره‌ای کشورها دارد و به عنوان ایمن‌ترین و باصرفه‌ترین شیوه حمل‌ونقل انبوه کالا نسبت به سایر شیوه های حمل‌ونقل، از جایگاهی کلیدی در رشد و توسعه اقتصادی کشور برخوردار است. در کشور ما، جابه‌جایی حجم انبوه کالاها از بنادر و اسکله‌های بازرگانی (به عنوان دروازه اصلی حمل‌ونقل دریایی ایران) بالغ بر ۸۳ درصد از تناژ صادرات و واردات کشور طی سال ۱۳۹۰ را به خود اختصاص داده است که نمودارهای (۲-۱۷) و (۲-۱۸) این موضوع را بیان می‌کند.

 

 

 

نمودار ‏۲‑۱۷: سهم بنادر در صادرات و واردت کشور در سال ۱۳۹۰

 

 

 

نمودار ‏۲‑۱۸:سهم حمل و نقل دریایی در واردات و صادرات کشور (وزنی)

‌بنابرین‏ ملاحظات محیط زیستی از مواردی بوده که لازم است اولاً پیمانکاران بین ­المللی قبل از شروع پروژه­ های بالادستی نفتی مطالعات جامع می‌دانی انجام دهند و ریسک­های احتمالی نسبت به محیط زیست و محیط سبز را شناسایی و ارزیابی کنند و طرح­های پیشگیرانه از آلودگی­ها و آسیب­های زیست محیطی را در پروژه به نحو مطلوب ملاحظه کرده و توافقنامه جامع با سازمان­ها و یا مراکز ذیربط به ویژه سازمان محیط زیست اخذ کنند از این رو جهت بهینه­ سازی برنامه ­های بهداشت، ایمنی و محیط زیست در صنعت نفت سیاست­های پیش ­بینی شده است که عبارتند از:

 

الف) استقرار نظام مدیریت بهداشت، ایمنی، محیط زیست در شرکت­های اصلی و فرعی و کنترل صحت انجام اقدامات

 

ب) حذف زمینه ­های ایجاد حوادث و اثرات سوء بر افراد و محیط زیست و کاهش احتمالی آن­ها در مناطق نفتخیز

 

ج) ارتقاء استاندارد فرآورده ­های تولید شده هیدروکربوری به سطح استانداردهای جهانی و حذف مواد مضر از فرآورده ­ها

 

د) اعمال سیاست­های مصرف بهینه منابع پایه مانند: مدیریت مصرف انرژی، آب، مواد اولیه، کاهش مواد زائد، مهار و کنترل گازهای همراه و تبدیل آن به محصولات با ارزش افزوده بالا و بازیافت در مناطق مذکور.^[۱۱۰]

 

گفتار چهارم: تعدیل قرارداد

 

گفتار چهارم. مفهوم تعدیل قرارداد

 

تعدیل در لغت به معنای “برابر کردن چیزی با چیزی” ‌می‌باشد و یا ” کاستن از شدت و حدت چیزی یا عملی است ” و در اصطلاح تعدیل قرارداد به معنای ” اصلاح پیشین و تغییر در شرایط و اوصاف عوض و معوض است. این تغییر، کاستن یا افزودن در مقدار آن دو را نیز شامل می­گردد. این تعدیل یا اصلاح یا متند به توافق طرفین است (تعدیل قراردادی) یا مستند به قانون است (تعدیل قانونی) و یا تعدیل قضایی است ‌به این عبارت که قاضی در صورت عدم وجود نص قانونی بتواند با استنباط از منابع فقهی، مفاد قرارداد بین طرفین را باز بینی و مورد تعدیل قرار دهد.^[۱۱۱]

 

۲-۴-۱٫ تعدیل قرارداد و تبدیل تعهد

 

تبدیل تعهد یعنی تعهد و قراردادی که در گذشته بوده، ساقط، و تعهدی جدید جایگزین گردد.تبدیل تعهد در یکی از سه گونه خود، به تغییر موضوع قرارداد گفته می­ شود که در این فرض، با تعدیل قرارداد مورد بحث ما مشابهت می­یابد. تبدیل تعهد ‌در مورد موضوع به دو صورت تصور می­ شود:

 

اول تبدیل مورد تعهد: مانند آن که کسی به کسی مقداری گندم مقروض باشد و طرفین قرار بگذارند که مدیون به عوض گندم، مبلغی پول مقروض باشد.

 

دوم تبدیل سبب تعهد: مانند آن که کسی مبلغی از بابت مال­الاجاره به مالک بدهکار است و دو طرف توافق کنند که آن مبلغ را مستاجر به عنوان قرض نگه دارد. در این فرض سبب تعهد که در گذشته عقد اجاره بوده متبدل به سببی دیگر، «قرض» گردیده است.

 

تفاوت بنیادین تبدیل تعهد درقالب موضوعی آن با تعدیل قرارداد در شکل موضوعی اش این است که در تبدیل، موضوع، تغییر جوهری و ذاتی یافته، قرارداد نخستین نابود و تعهدی تازه پیدا می­ شود. در حالی که تغییرحادث در پی تعدیل، در حریم جوهره و ذات موضوع راه نمی­یابد.

 

۲-۴-۲٫ ایفای تعهد با ادای موضوع مغایر (تغییر قهری موضوع تعهد)، و تعدیل قرارداد

 

گاه بدون تحقق تبدیل تعهد، موضوع قرارداد تغییر یافته و موضوع جدیدی جانشین قبلی می­گردد در موارد زیر ‌می‌توان نمونه ­هایی از این تغییر قهری را مشاهده کرد:

 

۱٫ در عقد بیع، مبیع معین بوده و پیش از تحویل به مشتری، در دست بایع تلف گردد، در این صورت به عقیده جمعی از علما، ضمانت بایع از کالا، منتقل به قیمت واقعی آن شده یا آن که با مطالبه مشتری، قیمت کالا را به جای آن می ­پردازد.

 

۲٫ در صورتی که تحویل کالای مثلی متعذر شود، ضمانت شخص مدیون از تحویل مثل، متبدل به تحویل قیمت شده ومی بایست به جای کالا، قیمت آن را بپردازد.

 

بی شک این موارد را نمی­ توان مصداق تبدیل تعهد دانست زیرا یکی از عناصر تبدیل تعهد، داشتن نیت تبدیل است.‌بنابرین‏ بدون نیت تبدیل، تغییر قهری موضوع نمی تواند سبب تبدیل قرارداد شود. اما آیا ‌می‌توان این موارد را در محدوده تعدیل قرارداد تفسیر کرد؟

 

پاسخ این سوال منفی است، زیرا در تغییر قهری موضوع، تحویل موضوع مورد تعهد ناممکن گردیده و ‌به این جهت موضوعی دیگر جانشین آن می­ شود در حالی که در تعدیل قرارداد دامنه این تغییر تنها به برخی اوصاف و شرایط محدود بوده و امکان تحویل اصل موضوع باقی است. درغیر این صورت، مصداق مسئله تعذر تسلیم گردیده و سر از تغییر قهری موضوع در ‌می‌آورد.

 

۲-۴-۲-۱٫ تغییر شرط یا صفت مربوط به موضوع بر اثر تعذر و تعدیل قرارداد

 

گاه در متن عقد، قیدی همراه موضوع می­گردد اما هنگام ایفای تعهد، تحقق آن قید ناممکن می­ شود. در این موارد (تعذر شرط یا صفت) به عقیده برخی از فقها در موضوع عقد تغییراتی راه یافته، اصل موضوع به همراه مبلغی به عنوان ارش (اگر شرط مفقود مربوط به صفتی از اوصاف موضوع باشد) یا اصل موضوع به همراه مبلغی به عنوان اجرت (اگر شرط مفقود مربوط به انجام دادن کاری ‌در مورد موضوع باشد مانند آن که کسی تحویل صد متر پارچه رنگ شده راتعهد نموده ولی براثر شرایطی رنگ­آمیزی پارچه ناممکن شده) جانشین موضوع مقید به وصف یا شرط می­گردد تفاوت این نوع تغییر با مسئله تعدیل نیز روشن است چرا که در این تغییر، تعذر وصف یا شرط، معتبر بوده و نقش ایفا می­ کند، درحالی که در مسئله تعدیل، تعذر چنین نقشی ندارد.

 

عدم اعتبار تعذر در گونه توافقی تعدیل، واضح ‌می‌باشد چه، در این قسم، اصولا تغییر، قهری نبوده بلکه مستند به تراضی طرفین است. اما در گونه قانونی آن چنین نیست که حکم قانون به ضرورت تغییر، لزوماًً برپایه عدم امکان تحقق وصف یا شرط موردنظر باشد بلکه ممکن است مصالحی دیگر (از جمله برهم خوردن تعادل ارزشی موجود بین عوضین) این امر را ایجاب کند. نتیجه آن که تعذر شرط یا صفت موضوع قرارداد، نمی­تواند معادل تعدیل قرارداد قرار گیرد.

 

۲-۴-۳٫ تعدیل و تکمیل قرارداد

 

طبق ماده ۲۲۰ قانون مدنی، عقود، نه فقط متعاملین را به اجرای چیزی که در عقد تصریح شده است ملزم می­ کند بلکه متعاملین به کلیه نتایجی که به موجب عرف و عادت یابه موجب قانون، از عقد حاصل می­ شود هم ملزم هستند تبیین این نتایج به عهده نظام حقوقی است. این امر (تبیین نتایج عرفی و قانونی عقد) را «تکمیل قرارداد» می­نامند. به عنوان مثال ماده ۱۱۳۵ قانون مدنی فرانسه، انصاف را نیز از عوامل تکمیل کننده عقد شمرده است. فرق این مورد با تعدیل بسیار روشن است زیرا تکمیل قرارداد در حقیقت نوعی تفسیرعقد شمرده می­ شود در حالی که تعدیل، نظری به تفسیر قرارداد نداشته، هدف آن اصلاح و ایجاد تغییر متناسب در عقد است.^[۱۱۲]

 

۲-۴-۴٫ تعدیل قرارداد در صورت حدوث تعذر مالی

 

۲-۴-۴-۱٫ مفهوم تعذر

 

الف) مفهوم لغوی تعذر

 

طرح­های تعمیم پذیری

 

روش­های GT می ­تواند جهان­ها و طرح­هایی با هر تعداد از رویه­ ها را به کار بگیرد. اگر فقط یک رویه در آزمون به کار گرفته شود طرح آزمون را می توان طرح یک رویه ­ای^[۷۵] نامید. بنا به گفته­ی برنان (۲۰۰۳)، برای طرح­های یک رویه ­ای، جهان مشاهدات قابل قبول و جهان تعمیم شامل سطوحی از همان یک رویه می­ شود. برای جهان یک رویه ­ای، دو طرح وجود دارد که ممکن است در یک مطالعه G به کار گرفته شود؛ طرح p×i یا i:p . همچنین به طور مشابه دو طرح برای مطالعه D وجود دارد؛ طرح P×I یاI: P . همچنان که تعداد رویه­ ها (منابع بالقوه خطای اندازه گیری) افزایش می­یابد، تعداد طرح­های انتخابی در دسترس برای استفاده از نمره آزمون افزایش می­یابد. اگر دو رویه (i وr) به صورت همزمان در آزمون به کار گرفته شود طرح آزمون را می توان طرح دو رویه ­ای^[۷۶] دانست. طرح­های دو رویه ­ای زیادی از جمله؛ [p×i×r، p × ( i:r)، p × (i:r )، i × (r:p)، …] را ‌می‌توان برای مطالعات G و همچنین برای مطالعات D از قبیل [ P×I×R، ×P(R:I)،… ] را ‌می‌توان نام برد. در قسمت زیر به تشریح سه طرح مطالعه G پرداخته و فرض می­ شود که افراد (P) و رویه ­های (i و r) به طور تصادفی، به ترتیب از یک جامعه نامحدود از افراد و یک جهان نامحدود از (i وr) نمونه گیری ‌شده‌اند.

 

طرح ۱ : هر فرد آزمودنی (p) به تمام سوالات آزمون (i) پاسخ می­دهد.

 

جدول۲-۱: مشخصات طرح ۱

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نام طرح یک رویه ای متقاطع علامت طرح p × i تعداد مؤلفه های واریانس برآورد شده ۴ مدل مناسب برای داده ها ANOVA دو راهه

در این طرح، نمره مشاهده شده برای یک شخص در جامعه در یک سوال در جهان برحسب مدل خطی زیر بیان می­ شود:

 

 

 

طبق گفته­ی برنان (۲۰۰۳)، همه اثرات (به غیر از ) اثرات تصادفی نامیده می­شوند زیرا آن ها مرتبط با روش نمونه گیری تصادفی از جامعه و جهان هستند. همچنین، فرض می­ شود که همه اثرات در مدل ناهمبسته هستند. همان­طور که وب و شیولسون (۲۰۰۵) بیان کرده‌اند؛ توزیع هر مؤلفه یا اثر به غیر از میانگین اصلی^[۷۷] ، یک میانگین صفر و واریانس ( بنام مؤلفه واریانس) دارد. مؤلفه واریانس برای اثر فرد، واریانس نمره جهان^[۷۸] نامیده می شود و مؤلفه­ های واریانس برای دیگر اثرات، واریانس خطا در نظر گرفته می شود. واریانس نمره مشاهده شده از ترکیب مؤلفه­ های واریانس به دست می‌آید و به صورت زیر نشان داده می شود:

 

این طرح ۴ مؤلفه واریانس را برآورد می­ کند که دو مؤلفه­ی اثر تعاملی و منبع خطا، تحت یک مؤلفه

 

واریانس() نشان داده می­ شود. نمودار این طرح به صورت زیر است :

 

pi,e

 

 

 

 

 

نمودار۲-۱: طرح ۱

 

طرح ۲ : هر فرد آزمودنی(p) به سوالات مختلف (i) پاسخ می­دهد.

 

جدول ۲-۲: مشخصات طرح ۲

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نام طرح طرح یک رویه ای آشیانه ای علامت طرح i : p تعداد مؤلفه­ های واریانس برآورد شده ۲ مدل مناسب برای داده ­ها ANOVA دو راهه

 

 

نمره مشاهده شده برای شخص در جامعه در یک سوال در جهان به صورت زیر تجزیه می­ شود:

 

 

 

در این طرح سوال مربوط به تغییرپذیری سوالات آزمون بدون پاسخ می­ماند و واریانس نمره مشاهده شده به دو مؤلفه واریانس به صورت زیر تجزیه می­ شود:

 

لازم به ذکر است که در این طرح، اثر مستقیم مؤلفه واریانس مربوط به رویه­ آشیانه­ای (i) را جدا از مؤلفه واریانس اثر متقابل (pi) نمی­ توان بررسی کرد. به بیانی دیگر، در طرح آشیانه­ای اثر مستقیم (i) همراه با اثر متقابل (pi) و سایر خطاهای تصادفی برآورد می­ شود. نمودار این طرح به صورت زیر ‌می‌باشد:

 

نمودار۲-۲: طرح ۲

 

طرح ۳: هر فرد آزمودنی (p) به تمام سوالات آزمون (i) پاسخ می­دهد و هر ارزیاب ® به هر سوال هر فرد نمره می­دهد.

 

جدول ۲-۳: مشخصات طرح ۳

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نام طرح دو رویه ای متقاطع علامت طرح p×i×r تعداد مؤلفه های واریانس برآورد شده ۷ مدل مناسب برای داده ها ANOVA سه راهه

در این طرح، جامعه و جهان مشاهدات قابل قبول (که شامل دو رویه متقاطع است) متقاطع­اند. نمره مشاهده شده هر فرد در یک سوال که توسط یک ارزیاب داده شده است به عوامل زیر تجزیه می­ شود: یک اثر برای میانگین اصلی؛ سه اثر برای فرد، سوال و ارزیاب؛ سه اثر تعاملی دو طرفه (pr، pi، ri) و اثر باقی مانده (تعامل سه طرفه pir باضافه ی خطای تصادفی). واریانس نمره مشاهده شده، در سراسر جامعه­ افراد و سطوح در جهان مشاهدات قابل قبول به هفت مؤلفه واریانس مستقل مطابق زیر تجزیه می­ شود:

 

نمودار این طرح به صورت زیر نمایش داده می­ شود:

 

pr

 

pir

 

ri

 

pi

 

نمودار ۲-۳: طرح ۳

 

برآورد مؤلفه­ های واریانس

 

همان­طور که فن و سان (۲۰۱۳) بیان کرده ­اند؛ در هر مطالعه تعداد متفاوتی از مؤلفه­ های واریانس به کار گرفته می­ شود که بستگی به طرح مطالعه و نوع تفسیر اندازه­ها دارد. از مؤلفه­ های واریانس برآورد شده در مطالعه G ‌می‌توان جهت برآورد واریانس نمره جهان، واریانس های خطا و ضرایب اعتبار مانند برای جهان تعمیم و طرح­های مطالعه D استفاده کرد. مؤلفه­ های واریانس را می توان با بهره گرفتن از ترکیب نظری میانگین مجذورات که میانگین مجذورات مورد انتظار^[۷۹] (EMS) نامیده می شود برآورد کرد. یعنی با بهره گرفتن از روش تحلیل واریانس، میانگین مجذورات MS به­دست آمده برای هر مؤلفه، در معادلات EMS مربوط به آن مؤلفه قرار داده می شود و بدین ترتیب مؤلفه­ های واریانس به دست می‌آیند. البته با روش­های دیگری همچون بیشینه درست­نمایی نیز برآورد مؤلفه­ های واریانس امکان پذیر است. برای طرح ۱ که پیش از این توصیف شد- طرحی که در آن نمونه ­ای از فرد به سوال پاسخ می­دهد- در قالب جدول زیر فرمول­های مربوط به برآورد هر مؤلفه واریانس (ECV) ارائه می­ شود.

 

جدول ۲-۴: طرح یک رویه ای i P× مطالعهG – اثرات تصادفی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منبع واریانس MS EMS ECV فرد () سوال ()

انواع تصمیم و واریانس­های خطا